Η δυναμική, η εξωστρέφεια και οι προϋποθέσεις ανάπτυξης του κλάδου της ελληνικής παραγωγής αλκοολούχων ποτών και αποσταγμάτων.

Η εγχώρια αγορά αλκοολούχων ποτών χαρακτηρίζεται από έντονο ανταγωνισμό, στο πλαίσιο αυτό ο τομέας της εγχώριας παραγωγής φαίνεται να έχει κάνει άλματα ανάπτυξης ποιοτικά αλλά και παραγωγικά, σε σχέση με την κατάσταση που επικρατούσε πριν από μερικά χρόνια.

Στον κλάδο της παραγωγής αλκοολούχων ποτών δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που παρέχουν προϊόντα με καθιερωμένα εμπορικά σήματα και υψηλή αναγνωρισιμότητα. Στην πλειοψηφία τους οι παραγωγικές μονάδες του κλάδου είναι μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, κυρίως οικογενειακού χαρακτήρα και τοπικής εμβέλειας.

Σε γενικές γραμμές, η ελληνική ποτοποιία έχει δείξει αξιοθαύμαστη αντοχή μέσα στις δυσμενείς συνθήκες που επικράτησαν από το 2010 (λόγω της αύξησης των φορολογικών συντελεστών) μέχρι σήμερα. Ειδικά τα στοιχεία του 2019 καταγράφουν μια σαφή ανοδική πορεία σε όλους τους τομείς και ιδίως στις εξαγωγές. Το 2020 ακόμη και στις απρόοπτες δυσμενείς συνθήκες (λόγω της πανδημίας), έδειξε για μια ακόμη φορά μεγάλη αντοχή, με βασικό κινητήριο μοχλό τις εξαγωγές. Βεβαίως, υπάρχουν πολλές δυνατότητες για περαιτέρω ανάπτυξη και παραγωγή μεγαλύτερου εύρους προϊόντων, καθώς και νέων προϊόντων, με στόχο την αύξηση του μεριδίου της κατανάλωσης των παραγομένων στη χώρα αλκοολούχων ποτών, η οποία σήμερα κυριαρχείται από αλκοολούχα ποτά προέλευσης εξωτερικού.

Σημαντικές προϋποθέσεις γι’ αυτήν την ανάπτυξη είναι :

- η προσαρμογή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης των αλκοολούχων ποτών στο μέσο όρο της ΕΕ, προσεγγίζοντας αναλογικότερα τη σχέση της φορολόγησης με το εισόδημα των Ελλήνων πολιτών,

- η επικαιροποίηση της νομοθεσίας σύμφωνα με το ενωσιακό πλαίσιο και μείωση της γραφειοκρατίας και διοικητικών ελέγχων, που φέρνουν την εγχώρια ποτοποιία σε εξαιρετικά μειονεκτική θέση έναντι των αλκοολούχων ποτών που έρχονται από το εξωτερικό,

- η αναθεώρηση του καθεστώτος παραγωγής χύμα αποσταγμάτων, ώστε να τεθούν συγκεκριμένοι κανόνες και να μην δημιουργείτε αθέμιτος ανταγωνισμός , έναντι του τσίπουρου /τσικουδιάς των συστηματικών αποσταγματοποιών, που επενδύουν στην ανάπτυξη επώνυμων προϊόντων, επώνυμης ζήτησης και αυξημένης προστιθέμενης αξίας,

- η αλλαγή νοοτροπίας της κοινωνίας, όσον αφορά την εκτίμηση της ποιότητας των αλκοολούχων ποτών και τη συνειδητοποίηση εκ μέρους του καταναλωτικού κοινού ότι τα ελληνικά αλκοολούχα ποτά ουδόλως υστερούν των αλκοολούχων ποτών προελεύσεως εξωτερικού.

ΠΑΡΑΓΩΓΗ

• Η παραγωγή εμφανίζει ανοδική πορεία, καταφέρνοντας να έχει μικρές απώλειες (ακόμα και το 2020) σε μια περίοδο που η εγχώρια ζήτηση υποχώρησε δραστικά, λόγω της στροφής που επέδειξαν οι επιχειρήσεις του κλάδου προς τις εξαγωγές.

Η εγχώρια παραγωγή αποσταγμάτων και άλλων αλκοολούχων ποτών διαμορφώθηκε το 2021 σε 18,8 εκ. λίτρα αλκοόλης (+1% από το 2020).

Στη 10ετία (2012-2021) μάλιστα εμφανίζει αύξηση 13,31% (+2,12 εκατ. λίτρα) όταν την αντίστοιχη περίοδο οι ποσότητες των εισαγομένων εμφανίζουν σημαντική κάμψη.

• Στον κλάδο της παραγωγής αλκοολούχων ποτών δραστηριοποιείται μεγάλος αριθμός επιχειρήσεων που παρέχουν προϊόντα με καθιερωμένα εμπορικά σήματα και υψηλή αναγνωρισιμότητα. Στην πλειοψηφία τους οι παραγωγικές μονάδες του κλάδου είναι επιχειρήσεις μικρού και μεσαίου μεγέθους, κυρίως οικογενειακού χαρακτήρα και τοπικής εμβέλειας.

• Συνολικά στην Ελλάδα δραστηριοποιούνται αυτή τη στιγμή περίπου 330 επιχειρήσεις (ποτοποιίες & αποσταγματοποιίες), που είναι διεσπαρμένες σε όλη τη χώρα . (239 ποτοποιίες και άλλες 90 περίπου αποκλειστικά αποσταγματοποιίες)

• Πέραν των ούζου, τσίπουρου/τσικουδιάς και λικέρ παράγουν μια σημαντική ποικιλία αλκοολούχων ποτών όπως βότκα, gin, ρούμι, τύπου «μπράντυ», απόσταγμα σταφυλής, ρακόμελο.

ΕΣΩΤΕΡΙΚΗ ΑΓΟΡΑ - ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ

• Ως γνωστόν η πανδημία αποτέλεσε μια νέα δοκιμασία για τον κλάδο, επηρεάζοντας την κατανάλωση, ιδιαίτερα την επιτόπια (on-trade), λόγω των αναγκαστικών lockdowns στην εστίαση αλλά και του περιορισμού των τουριστικών ροών, δημιουργώντας ασύμμετρες επιπτώσεις στον κλάδο σε σύγκριση με την υπόλοιπη οικονομία. Η μικρή ενίσχυση της κατ’ οίκον κατανάλωσης δεν αντιστάθμισε τις απώλειες από την εστίαση και τον τουρισμό με αποτέλεσμα η κατανάλωση να μειωθεί κατά 27,4% (στα 10,22 εκ. λίτρα αλκοόλης) το 2020 έναντι του 2019.

• Η ανάκαμψη του 2021 στην οικονομία αλλά και η μερική επαναφορά της δραστηριότητας στην εστίαση και τον τουρισμό, ενίσχυσαν την εσωτερική αγορά κατά 25,75% (στα 12,8 εκ. εκατ. λίτρα αλκοόλης).

• Το επίπεδο κατανάλωσης το 2021 έκλεισε αντιπροσωπεύοντας το 90% του επιπέδου του 2019 και το 74% του επιπέδου του 2010.

• Όσον αφορά τη διάθεση στο εσωτερικό, των ελληνικών αλκοολούχων ποτών παρατηρήθηκε αύξηση κατά 24,5% σε σχέση με το 2020 (21,5% στο ούζο, 14,1% στο τσίπουρο, 53,8% στα λικέρ και 42% στα άλλα αλκοολούχα ποτά).

• Σε επίπεδο 10ετίας (2012-2021) η κατανάλωση στο εσωτερικό εμφανίζει μείωση ≈11%, (-29% στο ούζο, -14,1% στα λικέρ και -17,6% στα άλλα αλκοολούχα ποτά). Η μοναδική κατηγορία που εμφανίζει αύξηση στη 10ετία είναι το τσίπουρο/τσικουδιά +63%.

ΕΞΩΣΤΡΕΦΕΙΑ

• O κλάδος της ελληνικής ποτοποιίας και αποσταγματοποιίας χαρακτηρίζεται από εξωστρέφεια και ανοδική πορεία στις εξαγωγές, όπως αποτυπώνεται στα στοιχεία της τελευταίας 10ετίας 2012-2021 όπου σημείωσαν αύξηση κατά 32% ως προς τον όγκο. Σημειώνεται ότι οι εξαγωγές παρουσίασαν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και το 2020 (κατά την περίοδο της πανδημίας), καταγράφοντας αύξηση +3,3% σε αξία και 3,7% σε ποσότητα (λίτρα αλκοόλης) .

• Η ΕΕ διαχρονικά είναι ο κυριότερος εξαγωγικός προορισμός των ελληνικών αλκοολούχων. Κατά μέσο όρο το 75% της αξίας κατευθύνεται σε χώρες της ΕΕ-27.

• Ο δείκτης εξωστρέφειας (εξαγωγές προς εγχώρια παραγωγή) αυξήθηκε κατά 9 μονάδες την τελευταία δεκαετία, καθώς το 2021 διαμορφώθηκε στο 71,2% από το 62,3% του 2012.

• Οι εξαγωγές του ούζου, συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία, πρωταγωνιστώντας σε απόλυτα νούμερα (τόσο σε ποσότητα όσο και σε αξία) στις εξαγωγές των ελληνικών αλκοολούχων ποτών.

• Οι εξαγωγές του τσίπουρου/τσικουδιάς αν και αντιπροσωπεύουν σε όλο το διάστημα της δεκαετίας ένα πολύ μικρό μερίδιο (0,3%-0,8%) του συνόλου των εξαγωγών, καταγράφουν σταθερή άνοδο η οποία το 2021 είναι +31,2% (σε σχέση με 2020), ενώ σε σύνολο 10ετίας (2012-2021) η αύξηση είναι σχεδόν +322,6%.

• Ανοδικά κινούνται και οι εξαγωγές των λικέρ, καταγράφοντας σταθερή άνοδο. Σε απόλυτα νούμερα η αύξηση είναι 41% το 2021 σε σχέση με το 2020 (από 396,7 χιλ. λίτρα αλκοόλης το 2020, σε 558,7 χιλ. λίτρα το 2021), ενώ σε σύνολο 10ετίας (2012-2021) η αύξηση είναι +274%.

• Τα υπόλοιπα αλκοολούχα ποτά (Brandy, gin, vodka, άλλα αποστάγματα, χαμηλόβαθμα ποτά) βρίσκονται σταθερά στη 2η θέση μετά το ούζο, με μερίδιο 25% επί του συνόλου των εξαγωγών. Κυρίως αφορούν τα ποτά τύπου brandy (κατά ≈85%) και παράγονται από την πλειοψηφία των ποτοποιών. Το 2021 σε σχέση με το 2020 σημείωσε αύξηση κατά +4,7%, ενώ σε σύνολο 10ετίας (2012-2021) η αύξηση είναι +6,8% (από 3,1 εκ. λίτρα αλκοόλης το 2012, σε 3,3 εκ. λίτρα το 2021).

Πληροφορίες

Ο Σύνδεσμος Ελλήνων Παραγωγών Αποσταγμάτων και Αλκοολούχων Ποτών (ΣΕΑΟΠ), στο πλαίσιο των ενεργειών του, για την προώθηση και προστασία των ελληνικών αλκοολούχων ποτών, συγκεντρώνει και επεξεργάζεται τα στατιστικά στοιχεία του κλάδου, για την ανάλυση της πορείας του κλάδου της ελληνικής ποτοποιίας / αποσταγματοποιίας, την παραγωγική και την εξαγωγική του δραστηριότητα .

Τα στοιχεία αυτά αντλεί από τις βάσεις δεδομένων της EUROSTAT, αλλά κυρίως από την αρμόδια αρχή ελέγχου του κλάδου τη Διεύθυνση Αλκοόλης & Τροφίμων του Γενικού Χημείου του Κράτους, που συλλέγει σε ετήσια βάση τις ετήσιες δηλώσεις ποτοποιών και διαμορφώνει τα συγκεντρωτικά αρχεία παραγωγής , διάθεσης αλκοολούχων ποτών.

Στην παρούσα μελέτη επιχειρείται μια διαχρονική προσέγγιση της παραγωγής, διάθεσης των αλκοολούχων ποτών που παρήχθησαν στην Ελλάδα το διάστημα 2012-2021.

Η κατηγοριοποίηση των στοιχείων ούζο, τσίπουρο, λικέρ, και «άλλα» αλκοολούχα ποτά, γίνεται με βάση τη συμπλήρωση των ετησίων δηλώσεων των ποτοποιών.

Το στοιχεία καταχωρούνται σε ποσότητα αιθυλικής αλκοόλης , που περιέχεται στα αλκοολούχα ποτά εκφρασμένη σε λίτρα (λίτρα άνυδρης αιθυλικής αλκοόλης).

Δείτε περισσότερα στο συνημμένο αρχείο pdf

Ακολουθήστε τον ΣΕΑΟΠ στα κοινωνικά δίκτυα: